La darreira gaita (1)

Texte de Marc Noalha, paru dans la revue Lo Grinhon, n° 88, en 2015.

Il s'agit ici de la première partie

Tot 'n un còp, au promeir estatge, una pòrta petèt. Fasiá quauquas menutas, lo crinament dau planchier sus sa testa lo teniá esvelhat, se decidèt a laissar la chalor de sas flaçaas, encara coma un nis fasiá guaire mas eüra venguàs pesantas coma la peira de la lecha sus l'ausèl arrapat. Sens esclarar, charjèt una vèsta mas demorèt pès deschauç per se tirar silenciós d'es la pòrta. Tenent son pols, s'esmunèt d'es l'ulheton.

L'intraa dau vielh immòble èra esclaraa tot eschàs per l'ampola que pendolava a son fiau en-dessús de la caja daus eschaleirs.

Son regard sonhava tot l’espaci entre la promeira marcha e la grand pòrta vitraa badant sus la charreira. Dengús poiá sortir sens que lo veguèsse. Aquelo que se permenava amont despuei un quart d'ora e que veniá de faire petar la pòrta poiriá pas li eschapar. De pas fasián crinar los eschaleirs de bòsc.

La gaunha aplataa, l'arcada machaa per lo cercle de fer de l'ulheton, espiava. Per fortuna, la menutariá destracaa de l'intraa teniá lo còp. D'uns jorns, esclarava a pro pena quauquas segondas, pas mesme lo temps de trovar sas claus. D'autres, clareiava – si quò se poiá dire d'aquelo paure lumet de quauques watts – tota una nueit de temps. Coneissiá ben lo problèma, ielo qu’èra lo solet abitant d’aquela vielha bastissa perduá au som d’un charreiron de la vila.

Sa lòtja de concièrge estava lo solet vestigi encara abitable de la barraca – e benlèu ben de tota la charreira. L’aure daus estatges èra completament arroïnat e sens dengús per çai viure despuei quasi dietz ans.

D’abòrd, fasiá una setmana de temps qu’aviá pas vegut anma viventa. Despuei l’aparicion d’aquel omenet dau chapèl e dau mantèl gris darreir la vitra de la pòrta. La nèula comblava la charreira. Demorèt quauquas segondas. Se veiàn pas sos uèlhs en causa dau chapèl que li barrava la meitat dau visatge.

Tant lèu apareissut, tant lèu despareissut.

Qu’èra despuei ’quelo jorn que li semblèt que se marchava, chasque vespre, amont en dessús de sa lòtja, dins l’apartament onte viviá soliá Madama Blancha. Una femna vielha qu’aviá meirat misteriosament sens que dengùs s’aperceguèsse de ren, sens bruch, sens laissar gis de laissas. Mas tot aquò fai de temps e qu’èra mas la promeira disparicion de tota una seguèla qu’anava voidar aquest immòble de tots sos abitants. Demorava mas ielo, lo morre aplatat contre lo bòsc de la pòrta, sonhant d’un uèlh los eschaleirs onte, logicament, dengùs deuriá pas aparéisser.

Lo bruch daus pas se sarrava d'es sa pòrta. Tarzariá pas de veire, sus la darreira marcha, los pès dau visitaire.

Daube un clacament metalic, lo lume se tuèt.

Dins los eschaleirs, leugeirs, de pas s’abrivèran. Puei, la grand pòrta, en se barrant, resplandiguèt.

de seure…

Marc Noalha


Tèxtes
Lo Velai
Los jalhs d'Issinjau
Poésies patoises
País de Beaus
Monistròl
La nuèit dau maquisardV
Miquièl Montanhon e Catarina
Sermon
Lo retorn dau paire
L’arribaa de la prima
Nòstra Dama de Mai
Las cendres
La nèu delh cocut
Nosautres
Un òme solet
Nadau
Responsa de la mòrt
Quand l'aiga mancava
PrimaV
Maria de la Crèca
Una messa de meianuèit elh Chastelàs das ChaptuèlhsV
Lo Finon d'às Chardaire
Lo ratairòl
L'aigada
Las maluranças de Jausèl lo BanardV
La darreira gaita

Escoutar
Radio Cime du Lizieux - Le patois vous parleV
L'aurelha de caireV
Sovenença dau certificat d'estúdiaV
Doctor KnockV
Sovenença daus mes de MaiV
Lo clochièr de LapteV
La chabra o la femnaV
Quaucòm que òm pèrd de veguáV
Los rats dins las bràiasV
Coma faire un fiulòtV
Carnaval elh Puèi de VelaiV
Temps de gestacionV
Nadal en VelaiV
Lo nenufarV
Las muaasV
Jan-JanetaV
Lo presidentV
Las meissonsV
Las escossalhasV
Las clòchas vès RomaV
Las cartas eissublaasV
Lo diable e lo maneschalV
La morrelhadaV
La muaa sus BrossetasV
Los solaçaires 2012V
Lo petaçatgeV
Lo bèu-fraireV
L'enigme daus cauquilhardsV
Lo remèdiV
Un braconaire ès GolenaV
Las damas blanchas de TalhacV
Los cinc jausV
Un jour de marché, à Yssingeaux, en 1956V

Saber
Las vergenas nèiras
Los Montgolfièr
Fèstas delh Rei de l'Aucèl
La TrifòlaV
La Chasa-Dieu

Obrar e descubrir
Prononciacion de l'occitanV
Lexic parlantV
JòcsV
Lexique occitan du nòrd-èst Velay
Toponymie de l'Yssingelais
Lexique occitan sigolénois
Un parler roman, le patois de Sainte-Sigolène
Toponymie sigolénoise
Lexique de l'occitan auvergnat

Archius
Vès Aurèc 2006V
Dictada 2008V
Dictada 2009V
CAOC 2011V
Dictada 2012V
La Retornada 2016V
La Retornada 2017V
La Retornada 2018V
Ostal delh Fen GrasV

Retrouvez tous les n° de la revue Lo Grinhon sur le site www.bartavel.com, en particulier la suite de la darreira gaita

Marraire
Paraulas de tèrras occitanas
Dijòus 21 de novembre de 2024
uèit oras manca vint-a-quatre
Acuèlh | Letra Marraire | D'uns liams | Prepaus