Fèstas delh Rei de l'Aucèl

Las fèstas renaissensa delh Rei de l’Aucèl delh Puèi de Velai, que se son debanadas delh 15 au 18 de setembre darrièrs, fuguèron creadas en 1985 a l’iniciativa de Bernard Jammes, consol d’aqueste moment, que voliá far coneisser lo patrimòni exeptional de la citat d’onte nasquèt Pèire Cardenal.

Tre la debuta, aquelas fèstas seguèron plaçadas sos la sinha de l’apartenença delh Velai a la província de Languedòc e doncas de l’occitanitat delh Velai.

Lo nom d’aquelas fèstas fai referéncia ab un concors d’archariá que se debanava èlh sègle XVI. Se i tirava l’aucèl, un papagai de plomas et de palha, per desinhar l’archièr lo melhor de la citat. Aquel, per l’annada tota, acompanhava los consols dins las ceremonías publicas… e mais èra exemptat de las talhas !

Lo concors d’archaria se debana totjorn chasca annada e chasca annada un Rei de l’Aucèl es proclamat amais un Princi de l’Aucèl demest los participents a las esprovas d’archaria per los dròles. Ni l’un nimais l’autre son aiàra esparnhar per lo talhaire.

Se las esprovas de tir de l’arc son totjorn elh meitant de las fèstas, de per tota la vila se pòt vèire d’animations d’una granda qualitat, afortida per l’engatjament de totas las fòrças associativas de la vila.

Las fèstas delh Puèi de Velai son coneissudas dins Euròpa tota per lur trabalh sobre l’autenticitat e la veritat istoricas. Delh temps de las fèstas un coloqui scientific assemsa chasca annada los melhors especialistes de la debuta delh « bèl XVI e sègle » ; pendent tot l’an lo chapitre, còla d’istorians d’aquelh periòd, es charjat de velhar sobre la qualitat istorica de l’organisacion e de las animacions prepausadas.

L’adobaire d’aquèlas fèstas es, desempuèis la debuta, despart un petiòt arrestador de quauquas annadas, Joan-Loís Roqueplan, plan conneissut dins lo monde delh téatre d’òc.

Aqueste a totjorn volgut promòure l’occitan, qu’aquò siage dins son trabalh teatral coma dins las fèstas delh Puèi de Velai. A chas pauc, enaucèt la presencia de la lenga demest las fèstas : programa publicada en partida en occitan, placas de charrèiras en occitan dins la vila nauta (malastrosament la municipalitat refusa totjorn de las rendre definitivas) e, sobretot, presencia de companiás de tot lo meijorn. Demais s’es instituit un afrairament de las fèstas emb aquelas de Tortosa en catalonha. Las doas fèstas an eschamjat mantunas fès fòrças delegacions, tal que las doas citats decideran aqueste an d’enriar un bessonatge… a la deissaupuda daus professors d’espanhòl delh Puèi-de-Velai qu’aurian mèis amat que se chausiguèsse una citat castilhana !

De per tota la vila son instalats d’acamps de tropas estrangèiras, de sordats, mercenaris, mesteirals, musicaires o joglars. Coma matuns còps dins aquela vila montanhèira, lo mes de setembre es agradable e lo temps, encara aqueste an, fuguèt de la partida. L’arribada de Françoès promièr (en realitat aquò fuguèt lo 18 de julhet 1533) a la pòrta reiala (pòrta Panassac) fuguèt una capitada ovationada per de milierats de persònas.

Naturalament se pòt pas far una fèsta sens manjar e beure, totas las aurberjas de la vila vos prepausan de cusina d’epòca e sobretot ipocras e idromèl que fan virar la testa e chantar la corniòla.

E puèis, duminche de sèra, après aver quialat un darrièr còp « Zo qu’aquí ! jòia ! jòia ! jòia ! », la crida de las fèstas, los velaions… e los autres, se son anats jaire en se dire : çai l’an que ven per las 20as fèstas encara mais estrambordantas !

Desdièr Perre

Didier Perre – 2004 - paregut dins la revista "La Setmana"